 đ Retinoidet janĂ« pjesĂ« e familjes sĂ« vitaminĂ«s A, tĂ« cilĂ«t pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« nga shtyllat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kujdesit bashkĂ«kohor tĂ« lĂ«kurĂ«s. PĂ«r shkak tĂ« efikasitetit tĂ« tyre tĂ« provuar nĂ« trajtimin e akneve, hiperpigmentimit dhe shenjave tĂ« plakjes, retinoidet janĂ« bĂ«rĂ« njĂ« element kyç nĂ« protokollet terapeutike dhe estetike tĂ« kujdesit tĂ« lĂ«kurĂ«s.
1. Klasifikimi i Retinoideve
đ Retinoidet ndahen nĂ« dy kategori kryesore: retinoide farmaceutike (tĂ« pĂ«rshkruara me recetĂ«) dhe retinoide kozmetike (tĂ« disponueshme pa recetĂ«). Secila klasĂ« pĂ«rfaqĂ«son forma tĂ« ndryshme tĂ« vitaminĂ«s A me nivele tĂ« ndryshme fuqie dhe aftĂ«sie pĂ«r konvertim nĂ« formĂ«n aktive.
1.1 Retinoidet Farmaceutike
-
đ Tretinoina: aka Acid retinoik, forma aktive e vitaminĂ«s A qĂ« vepron direkt nĂ« receptorĂ«t e lĂ«kurĂ«s. PĂ«rdoret pĂ«r trajtimin e akneve, plakjes dhe dĂ«mtimeve nga dielli.
-
đ Adapaleni: Retinoid sintetik me stabilitet tĂ« lartĂ« ndaj oksidimit dhe dritĂ«s UV. Ka profil mĂ« tĂ« mirĂ« tolerues.
-
đ Tazaroteni: Retinoid potent qĂ« pĂ«rdoret nĂ« akne tĂ« agravuara dhe psoriazĂ«. I njohur pĂ«r efektin e fortĂ« por me potencial irritues.
-
đ Trifaroteni: Retinoidi mĂ« i ri me selektivitet tĂ« lartĂ« pĂ«r receptorin RAR-Îł. PĂ«rdoret pĂ«r akne tĂ« lokalizuara.
1.2 Retinoidet Kozmetike
-
𧎠Retinoli: Derivat i zakonshëm që kërkon konvertim në tretinoin për të qenë aktiv. Efektiv për rrudha dhe teksturë.
-
𧎠Retinaldehidi: MĂ« afĂ«r formĂ«s aktive se retinoli, megjithatĂ« nuk Ă«shtĂ« aq i studiuar sa retinoliÂ
-
𧎠Retinyl Palmitate: Forma më e butë dhe më pak efektive. E përshtatshme për fillestarë dhe lëkurë shumë të ndjeshme. Më mirë listohet si antioksidant, se sa retinoid i mirëfilltë.
2. Mekanizmi i Veprimit të Retinoideve
âïž Retinoidet ushtrojnĂ« efektin e tyre duke u lidhur me receptorĂ«t RAR (retinoic acid receptor) dhe RXR (retinoid X receptor).
đ Retinoidet lidhen me receptorĂ«t nĂ« qeliza dhe ndikojnĂ« tek mĂ«nyra si qeliza funksionon.
Në nivel klinik, kjo përkthehet në normalizimin e keratinizimit dhe stimulimin e sintezës së kolagjenit.
3. Protokolli i Përdorimit të Retinoideve
3.1 Zgjedhja e përbërësit
â
Zgjedhja e retinoidit të duhur varet nga lloji i lëkurës, objektivat e trajtimit dhe përvoja e mëparshme me përbërës aktivë. Jo gjithmonë mund të zgjedhesh vetë të përdoresh retinoidë të caktuar. Të tilla janë rastet kur problematika ka nevojë për konsultimin me dermatologun ose retinoidi mund të merret vetëm me recetë mjekësore. Në rutinat e kujdesit të përditshëm, retinoidet më të përdorur gjerësisht janë: retinoli ose retinali.
3.2 Skema e aplikimit
-
đ Filloni me aplikim 2 herĂ« nĂ« javĂ«, nĂ« rutinĂ«n e darkĂ«s, mĂ« pas rriteni gradualisht nĂ« 3â4 herĂ« nĂ« javĂ« ose çdo natĂ«, sipas tolerancĂ«s sĂ« lĂ«kurĂ«s ose sipas aktivĂ«ve tĂ« tjerĂ« qĂ« keni nĂ« rutinĂ«.
-
đ« Aplikoni sasinĂ« sa njĂ« bizele nĂ« lĂ«kurĂ« tĂ« pastĂ«r dhe tĂ« thatĂ«.
-
â Mos e kombinoni me acide eksfoliuese, vitaminĂ« C ose pĂ«rbĂ«rĂ«s irritues.
-
đ§Â PĂ«rdorni hidratues para ose pas aplikimit pĂ«r tĂ« reduktuar ndjeshmĂ«rinĂ«.
4. Efektet Anësore dhe Menaxhimi i Tyre
â ïž Simptomat e zakonshme pĂ«rfshijnĂ«: skuqje, ndjesi djegieje, rrjepje, ndjeshmĂ«ri ndaj diellit. KĂ«to efekte janĂ« tĂ« zakonshme gjatĂ« fazĂ«s sĂ« 'retinization' dhe mund tĂ« zbuten me:
-
âŹïž Reduktimin e frekuencĂ«s sĂ« aplikimit.
-
đ§ Shtimin e hidratuesve tĂ« barrierĂ«s.
-
𧎠Përdorimin e SPF 30 ose më të lartë çdo ditë.
5. Rezultatet dhe Kohëzgjatja e Trajtimit
âł PĂ«rmirĂ«simet vizuale tĂ« lĂ«kurĂ«s fillojnĂ« tĂ« vĂ«rehen pas 4â6 javĂ«sh pĂ«rdorimi tĂ« rregullt. Efektet maksimale nĂ« reduktimin e rrudhave dhe tonin e lĂ«kurĂ«s mund tĂ« duan 3â6 muaj. Trajtimi me retinoide konsiderohet afatgjatĂ« dhe pĂ«rfitimet vazhdojnĂ« pĂ«r aq kohĂ« sa produkti pĂ«rdoret nĂ« mĂ«nyrĂ« konsistente.
6. Udhëzime për Përdorim të Sigurt dhe Efektiv
-
đ« Retinoidet nuk rekomandohen gjatĂ« shtatzĂ«nisĂ« dhe gjidhĂ«nies.
-
đŠ Produktet duhet tĂ« ruhen nĂ« vende tĂ« errĂ«ta, tĂ« freskĂ«ta dhe nĂ« paketim tĂ« mbrojtur nga oksidimi.
-
âïž Aplikoni gjithmonĂ« krem mbrojtĂ«s gjatĂ« ditĂ«s pĂ«r tĂ« parandaluar dĂ«mtime nga rrezatimi UV.
